یکی از مهم ترین مسائل و نکات لازم در زمینه تامین آّب سالم برای مصرف شرب و مصارف عمومی شهری و روستایی حفاظت فیزیکی و بهداشتی تاسیسات تصفیه خانه های آب است. بنابراین باید اقداماتی در این مورد همواره در نظر داشت:
1. حفاظت فیزیکی و بهداشتی آب و حوضه آب ریز رودخانه ها، مجاری انتقال و شبکه توزیع آب آشامیدنی ، مخازن ذخیره شده آب خام، تاسیسات آب گیر، تصفیه خانه ها، مراکز سالم سازی آب مخازن ذخیره آب آشامیدنی و آماده توزیع در شبکه لوله کشی.
2.بهداشت پرسنل بهره بردار و کنترل سلامت آنان.
انواع اقدامات حفاظت و ایمنی و بهداشت تصفیه خانه های آب
اقداماتی که تحت عنوان حفاظت یا مراقبه های فیزیکی و بهداشتی تاسیسات آب آشامیدنی باید به مورد اجرا گذارده شود شامل 4 مورد اساسی است:
1. مراقبت منابع آب های سطحی و زیرزمینی و تاسیسات دریافت و استحصال آب و جمع آوری و انتقال از منابع مزبور و احتمالا ذخیره آب در مخازن سطحی و یا زیرزمینی و پشت دیوار سدها
2. مراقبت و ایمنی تاسیسات تصفیه آب
3. حفاظت سیستم های ذخیره و توزیع آب تصفیه شده یا سالم سازی شده تا وصول به دست مصرف کننده
4. بهداشت پرسنل بهره بردار و کنترل سلامت آنان
در هر یک از منابع فوق نکات اختصاصی برای توجیه مراقبت های وجود دارد و بعضی از اقدامات نیز عمومی است و باید در سطح تاسیسات تهیه و تامین آب آشامیدنی به مورد اجرا گذارده شود.
مخاطرات بهداشتی
مخاطراتی که از نظر بهداشتی ممکن است در تاسیسات ظاهر شود، باید در مرحله طرح تاسیسات مورد بررسی قرار گیرد و تاسیسات به نحوی ایجاد شده باشد، که از مخاطرات جدی ایمن باشد ولی گاهی در بعضی از تاسیسات نارسایی های بهداشتی مشاهده می شود که زاییده عدم توجه در برنامه ریزی بهره برداری از تاسیسات و یا عدم رعایت موازین بهداشتی است، به طور مثال موارد زیر را می توان ذکر کرد:
- پیش بینی نکردن یا کمبود و بهداشتی نبودن دست شویی ها، دوش ها و آب ریزگاه های عمومی برای استفاده کارکنان بهره برداری تاسیسات و یا احداث آن ها در محل مناسب و عدم رعایت نظافت آن ها
- شکستگی ها و سوراخ شدن لوله های انتقال آب تصفیه شده که به دلایلی از چشم پنهان مانده باشد.
- به وجود آمدن امکانات برای تامین آب بدون عبور از مراحل تصفیه به منظور تامین آب بیشتر یا فوری تر که بدون عبور از مراحل صاف کردن و زلال سازی به مرحله سالم سازی برسد و از تاسیسات خارج شود.
- شیرهای برداشت عمومی و شیرهای خدمات آتش نشانی که مراقب لازم در تعمیرات و نگهداری آن ها به عمل نیاید یا پیش بینی هایی در زمینه دفع هرز از آب آن ها از چاله شیر رعایت نشده باشد.
ملاحظات ویژه
نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد و دقت های لازم درباره آن ها به عمل آید به شرح زیر است:
تاسیساتی که به صورت برنامه ای یا اتفاقی به قطع آب دچار می شود و یا قادر به تامین مداوم آب نباشد از نظر کیفیت بهداشت آب آشامیدنی (آسیب پذیر ) تلقی می شوند. در این گونه تاسیسات اتفاقاتی نظیر: مکیده شدن آب به داخل شبکه در اثر سیفون کردن معکوس نفوذ آب به داخل شبکه در اثر خلاء که به علت خالی شدن لوله ایجاد شده است سبب آلودگی سیستم خواهد شد و از طرف دیگر مصرف کنندگان به منظور تامین آب مورد نیاز خود برای استفاده در طول مدت قطع آب مقدار هرچه بیشتر از مصرف خود، آب برداشت کرده و ذخیره می کنند، بعد از دایر شدن جریان آب نیز باقی مانده آب را دور ریخته و از آب نو ذخیره خود را مجددا تکمیل می نمایند. که در حقیقت یک نوع تلفات ازطریق مصرف کننده محسوب می شود و علت این اتلاف نیز متداوم نبودن جریان آب است.
